Ciddi kalp rahatsızlıklarında yaygın olarak uygulanan baypas tarihe karışmak üzere. 1.5 yıldır üzerinde çalışılan ‘ilaç salgılayan stent’ yöntemiyle, artık en komplike damar tıkanıklıkları bile tedavi edilebiliyor.
Yöntemde, bursla Hollanda’nın Rotterdam şehrindeki Erasmus Üniversitesi Tıp Fakültesi’ndeki Thoraxcenter’a giden ve insanlar üzerine ilk çalışmaları yapan Doç. Dr. Muzaffer M. Değertekin’in imzası var. Uygulama, kalp hastalıklarında bir devrim olarak nitelendiriliyor. Beş yıl içinde baypas gereken hastaların yüzde 50’si bu yöntemle tedavi edilebilecek.
Baypas ve ilaçla tedavi dışında kalp rahatsızlıklarında uygulanan stentler, takıldıktan bir süre sonra hastaların yüzde 15’inde şikâyetlerin tekrarlanmasına neden oluyordu. Damar içindeki stentler reaksiyon nedeniyle doku oluşturarak, tekrar daralma yaratıyordu.
Bunun nasıl engellenebileceği üzerine 15 yılı aşkın süredir bilim adamları kafa yoruyordu. Konuya ilgi gösterenlerden biri de 2001 yılında yalnızca beş kişiye verilen Avrupa Kardiyoloji Bursu’nu kazanıp Thoraxcenter’a giden Doç. Dr. Muzaffer Değertekin oldu.
Stentlerin damarda doku oluşturmasını engellemek için ‘ilaç salgılayan stent’ üzerine çalışan Değertekin, insanlar üzerinde ilk uygulamayı yaptı. Değertekin’in bursu altı aylıktı ancak birlikte çalıştığı profesörü kalmasını isteyince çalışmaya devam etti.
‘Girişimsel Kardiyoloji Doktora Programı’nı tamamlamak üzere olan Değertekin, yöntem üzerine doktora yapan ilk kişi ve aynı zamanda bu konuda en çok yayını bulunan doktor. Değertekin, “Eskiden stent takılan bazı hastaların damarlarında doku oluşuyordu. O yüzden cerrahi müdahaleye başvuruyorduk. 15 yıldır bu sorunla uğraşılıyordu. Bu yöntem, damarın tekrar daralmasını engellediği gibi, birçok stent taktığımız hastada, hatta en komplike olanlarda bile olumlu sonuç verdi” dedi.
Değertekin, birkaç gün önce İstanbul’daki ‘Ulusal Kardiyoloji Kongresi’nde yöntemin sunumunu yapınca, tıp dünyasında yankı uyandırdı. Çalışmanın başarılı olmasıyla Avrupa ve Amerikalı çok sayıda gazetecinin ilgisiyle karşılaştığını belirten Değertekin, yöntem başarılı olunca dünyanın pek çok yerinde uygulandığını ve sonuçların onaylandığını ifade etti.
Kalp hastalarının artık baypas dışında bir alternatifleri olduğunu vurgulayan Doç. Değertekin, “Kullanılan ilaçlar hem Amerikan Gıda ve İlaç Dairesi, hem Avrupa Sağlık Enstitüsü’nden onay aldı. Erasmus Üniversitesi’nde 1083 hastaya 2 bin 83 stent taktık. Dünyada ilk ve en çok uygulayan Thoraxcenter olduğu için ABD geriden takip ediyor” diye konuştu.
Uygulamayı baypas ve normal stentlerle karşılaştıran Doç. Değertekin, şu noktalara dikkat çekti: “İki yıl içinde baypasa ihtiyacı olan hastaların sayısı bu yöntem sayesinde yüzde 20 azalacak. Beş yıl içinde ise baypas gereken hastaların yüzde 50’si ilaç salgılayan stentlerle tedavi edilebilecek.
Bu, baypas tarihe karışacak demek değil, ama yöntem aktif olarak uygulanırsa pek çok hastada baypasa gerek kalmayacak. Bu bir devrim. Cerrahide başarı oranınız yüzde 91, ama yeni yöntemle tedavi ettiğiniz hastaların yüzde 95’inden artık şikâyet gelmiyor.
1994-2003 yılları arasındaki sürede cerrahide bir değişim yok. Ama 2003 itibarıyla stent takılıp şikâyetle doktora giden hastaların oranının yüzde 5’e gerilediğini görüyoruz. Böylece cerrahiye giden hastaların sayısı azalacak.”
Doç. Değertekin, ilaç salgılayan stentlerin ilk çıktığında 5 bin dolar olduğunu, şu anda 3 bin dolara gerilediğini ifade etti. İlaç salgıyan stentlerin diğer yöntemlere göre daha ucuz olduğunu belirten Değertekin, yaygınlaştıkça daha da ucuzlayacağını kaydetti.
Değertekin, “Baypasta hastanın göğsü açılıyor, bir ay hastanede yatıyor, psikolojik olarak etkileniyor ve üç ay çalışamıyor. Ancak ilaç salgılayan stentle hastanın iki gün içinde taburcu olması mümkün” dedi. Yöntem, sosyal sigorta kapsamında olmadığı için şu anda Türkiye’de sınırlı uygulanıyor.
